Aandeelhouders van een bv: leg stemafspraken vast

Bij de oprichting van een besloten vennootschap (bv), moeten de oprichters een (fysiek of digitaal) bezoek brengen aan de notaris, om daar de akte van oprichting te laten passeren. Deze akte van oprichting bevat ook de statuten; de spelregels van de bv.

Stemmen algemene vergadering

In de statuten staat onder andere hoe de algemene vergadering rechtsgeldige besluiten kan nemen. Op dit punt is de inhoud van de statuten niet altijd in lijn met de praktijk van de bv. Zo kan het zijn dat aandeelhouders in de loop van de tijd verdere afspraken maken over hun stemgedrag. Het is belangrijk dat die afspraken altijd schriftelijk worden vastgelegd, zo werd onlangs bevestigd in deze uitspraak van de rechtbank Gelderland.

Voorbeeld casus

Bovenstaande uitspraak werd gedaan in de volgende zaak: de bv in kwestie (hierna: de ‘Vennootschap’) heeft twee aandeelhouders: aandeelhouder A bezit 60% van de aandelen, aandeelhouder B bezit 40%. In de statuten van de Vennootschap staat dat ieder aandeel recht geeft op het uitbrengen van één stem in de algemene vergadering. Dat betekent dat aandeelhouder A normaal gesproken de doorslaggevende stem heeft. Bij oprichting van de Vennootschap is alleen aandeelhouder A als statutair bestuurder benoemd, maar later werd ook een medebestuurder benoemd.

Na verloop van tijd ontstaat er gesteggel tussen de aandeelhouders en in dit geval ook bestuurders. Door omstandigheden is aandeelhouder A teruggetreden als statutair bestuurder. Enige tijd later vindt een buitengewone algemene vergadering plaats, waarin wordt gestemd over de herbenoeming van aandeelhouder A. Vervolgens wordt een nieuwe algemene vergadering ingelast, waarin wordt gestemd over het ontslag van de medebestuurder. In beide vergaderingen stemt aandeelhouder A voor en aandeelhouder B tegen. Volgens aandeelhouder A zijn de besluiten daarmee genomen. Daar is aandeelhouder B het niet mee eens, omdat volgens haar aandeelhouders in een mondelinge stemovereenkomst een andere stemverhouding was afgesproken, namelijk 50% - 50% in plaats van 60% - 40%. Aandeelhouder A stapt vervolgens naar de rechter met – kort gezegd – het verzoek om de Vennootschap het bestuurderschap van aandeelhouder A te laten erkennen.

Juridische toets

De rechter stelt voorop dat besluiten die in strijd zijn met een stemafspraak die niet in de statuten van de bv is opgenomen, in beginsel geldig zijn.

Als het bestaan van de stemafspraak is vastgesteld, kan het niet naleven van die afspraak wel leiden tot wanprestatie. Een besluit dat is genomen in strijd met een bestaande stemovereenkomst tussen alle aandeelhouders van de vennootschap, kan in sommige gevallen daarnaast worden gezien als strijdig met de redelijkheid en billijkheid, en dus vernietigbaar volgens de wet. Let wel: eventuele vernietigbaarheid moet in dit geval worden uitgesproken door de rechter.

De rechter gaat in deze zaak niet mee in het verhaal van aandeelhouder B. Hij kan namelijk niet vaststellen dat de stemovereenkomst is gesloten. Aandeelhouders hebben deze afspraken immers mondeling gemaakt, en dit verder nooit vastgelegd.

Conclusie: leg stemafspraken vast

Leg stemafspraken tussen aandeelhouders bij voorkeur vast in de statuten. Als dat – om wat voor reden dan ook – niet gewenst is, leg de afspraken dan vast in een schriftelijke overeenkomst, die door alle aandeelhouders is ondertekend. Zo voorkom je discussie en eventuele juridische geschillen achteraf. Doorgaans worden dit soort afspraken vastgelegd in een aandeelhoudersovereenkomst. Mijn collega Mariëlle van der Stok schreef daar in 2022 al een blog over.